🌊 బంగాళాఖాతంలో పుట్టి... ప్రపంచానికి వ్యాపించిన 'సైక్లోన్' కథ! అసలు "సైక్లోన్" పేరు పెట్టింది ఇతనే!!

భయంకరమైన తుఫాన్ల గురించి పరిశోధనలు చేసి, నావికులకు ఎంతో ఉపయోగపడే సూచనలిచ్చి, 'సైక్లోన్' (Cyclone) అనే పదాన్ని ప్రపంచానికి పరిచయం చేసిన గొప్ప వాతావరణ శాస్త్రవేత్త హెన్రీ పెడింగ్టన్ గురించి

🌊 బంగాళాఖాతంలో పుట్టి... ప్రపంచానికి వ్యాపించిన 'సైక్లోన్' కథ!

మీరు అందించిన సమాచారం నిజంగా అద్భుతం. బ్రిటిష్ నావికాధికారి మరియు వాతావరణ శాస్త్రవేత్త హెన్రీ పెడింగ్టన్ (Henry Piddington) కలకత్తాలో (నేటి కోల్‌కతా) పని చేసిన సమయంలోనే తుఫానులకు ఒక శాస్త్రీయ నామాన్ని ఇవ్వాలనే ఆలోచనకు బీజం పడింది. ఇది కేవలం పదం పుట్టుక కాదు, భారత సముద్ర తీర ప్రాంతాలకు, ముఖ్యంగా బంగాళాఖాతానికి సంబంధించిన లోతైన వాతావరణ అధ్యయనాలకు నాంది.

🤔 'సైక్లోన్' ఎలా పుట్టింది?

హెన్రీ పెడింగ్టన్ 1831 ప్రాంతంలో కలకత్తాలో స్థిరపడ్డారు. మొదట్లో భూగర్భశాస్త్రం (Geology) మరియు వృక్షశాస్త్రం (Botany)పై ఆసక్తి చూపినప్పటికీ, 1838లో విలియం రీడ్ (William Reid) రాసిన 'Law of Storms' అనే పుస్తకాన్ని చదివిన తర్వాత తుఫాన్లపై ఆయన దృష్టి మళ్లింది.

1840 దశకంలో, కలకత్తాలోని ఏషియాటిక్ సొసైటీ ఆఫ్ బెంగాల్ లో పనిచేస్తున్నప్పుడు, ఆయన అప్పటికే భారత సముద్రాల్లో సంభవించిన అనేక తుఫాన్ల వివరాలను, ముఖ్యంగా ఓడల లాగ్‌బుక్‌లు (Ship's Logs), నావికుల అనుభవాల నుంచి సమాచారాన్ని సేకరించడం ప్రారంభించారు.

అలా సేకరించిన సమాచారం ఆధారంగా, ఈ తుఫాన్లలో గాలి వేగం వృత్తాకారంలో, అంటే మెలికలు తిరుగుతూ (Whirling motion) ఉంటుందని ఆయన గమనించారు. ఆ మెలికలు తిరుగుతున్న చలనాన్ని, పాము చుట్ట చుట్టుకున్న ఆకారాన్ని పోల్చుతూ, గ్రీకు పదం 'కుక్లోమా' (Kuklōma) నుంచి 'సైక్లోన్' (Cyclone) అనే పదాన్ని ఉద్ఘాటించారు. 'కుక్లోమా'కు అర్థం: 'పాము చుట్ట' లేదా 'వృత్తాకార కదలిక'.

ఈ పదాన్ని ఆయన 1848లో ప్రచురించిన తన ప్రసిద్ధ పుస్తకం 'The Sailor's Horn-Book for the Law of Storms' యొక్క రెండవ ఎడిషన్‌లో అధికారికంగా పరిచయం చేశారు.

⚓ నావికులకు 'లైఫ్ సేవింగ్ టూల్'

పెడింగ్టన్ పరిశోధనలు కేవలం శాస్త్రీయ పత్రాలకే పరిమితం కాలేదు. తుఫాన్ల గురించి ఆయన ఇచ్చిన సమాచారం వేల మంది నావికుల ప్రాణాలను కాపాడింది.

* 'హార్న్-బుక్' ఉపకరణం: ఆయన తన పుస్తకంతో పాటు 'స్టార్మ్ కార్డ్స్' (Storm Cards) అనే ప్రత్యేకమైన పారదర్శక (Transparent) కార్డులను అందించారు. నావికులు తమ నౌక దిశకు అనుగుణంగా, ఈ కార్డులను మ్యాప్‌పై ఉంచి, తుఫాను ఏ దిశలో వస్తుందో, దానికి దూరంగా ఎలా ప్రయాణించాలో త్వరగా తెలుసుకోగలిగేవారు. ఈ ఉపకరణం ద్వారా తుఫానుల నుండి తప్పించుకునే పద్ధతిని ఆయన వివరించారు.

* సైక్లోనాలజీ: ఈ తుఫాను అధ్యయనానికి ఆయన 'సైక్లోనాలజీ' (Cyclonology) అనే కొత్త పేరును కూడా సృష్టించారు. తద్వారా వాతావరణ శాస్త్రంలో ఒక కొత్త అధ్యాయం మొదలైంది.

⚠️ కలకత్తాకు పెడింగ్టన్ హెచ్చరిక

వాతావరణ శాస్త్రవేత్తగా పెడింగ్టన్ కేవలం పరిశోధనలకే పరిమితం కాలేదు. ఆయన కలకత్తా పరిసర ప్రాంతాల భద్రత విషయంలో కూడా కీలక పాత్ర పోషించారు.

1853లో, బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం కలకత్తాకు దక్షిణాన మట్లా నది ముఖద్వారం వద్ద పోర్ట్ కాన్నింగ్ (Port Canning) అనే కొత్త నౌకాశ్రయాన్ని నిర్మించాలని ప్లాన్ చేసింది. అయితే, ఆ ప్రాంతంలో వచ్చే తుఫాన్ల తీవ్రత, వాటి వల్ల ఏర్పడే 'స్టార్మ్ సర్జ్' (తుఫాను ఉప్పెన) ప్రమాదం గురించి పెడింగ్టన్ అప్పటి గవర్నర్ జనరల్ లార్డ్ డల్హౌసీని హెచ్చరిస్తూ ఒక లేఖ రాశారు. ఈ ప్రణాళిక తీవ్ర నష్టాలకు దారితీస్తుందని ఆయన స్పష్టంగా చెప్పారు.

> కోట్ (Quote): "భయంకరమైన తుఫానుల మధ్య, భయంకరమైన ఉప్పు నీటి అలలు దూసుకురావడం వారు చూడక తప్పదు."

>

దురదృష్టవశాత్తు, ఆయన హెచ్చరికలను ఎవరూ పట్టించుకోలేదు. ఫలితంగా, 14 సంవత్సరాల తర్వాత 1867లో వచ్చిన ఒక భయంకరమైన తుఫాను పోర్ట్ కాన్నింగ్‌ను పూర్తిగా ధ్వంసం చేసింది. పెడింగ్టన్ అంచనా అక్షరాలా నిజమైంది.

హెన్రీ పెడింగ్టన్ 1858లో కలకత్తాలోనే మరణించారు. ఆయన బంగాళాఖాతంలో చేసిన కృషి, నావికులకు అందించిన మార్గదర్శనం, సృష్టించిన 'సైక్లోన్' అనే పదం నేటికీ వాతావరణ శాస్త్రంలో చెరిగిపోని ముద్ర వేశాయి. తుఫానులను అర్థం చేసుకోవడానికి, వాటి నుంచి రక్షణ పొందడానికి ఆయన వేసిన పునాది చాలా గొప్పది.